Wypalenie zawodowe

„Budzić się każdego ranka z uśmiechem na twarzy;
witać dzień z szacunkiem dla szans, które przynosi..
przyjmować noc ze zmęczeniem, które przyzywa snu
i z radością z dobrze wykonanej pracy…”

Thomas Dekker


Początek, pierwsze dni w nowym miejscu pracy. Nadzieja, radość, optymizm mnóstwo pomysłów i energii. Później, im dłużej – tym gorzej, trudniej. Pojawia się tęsknota za tym, co miało miejsce po przyjęciu do pracy. Zanikają wizje i wyobrażenia z okresu początkowego, gdy trudno było sobie wyobrazić dzień bez tej pracy. Coraz mniej sił i energii do działania. Drobne zadania wydają się ciężarem nie do zniesienia. Chęci i motywacja szybko topnieją.

Po jakimś czasie pojawiła się taka myśl: żeby dziś był już piątek…


Badacze symptomu wypalenia zawodowego (Kaslow i Schuman) wymieniają następujące sygnały ostrzegawcze:

  1. niechęć towarzysząca wychodzeniu do pracy,
  2. skargi na odczuwalny brak chęci do pracy albo przepracowanie,
  3. poczucie izolacji od świata,
  4. odbieranie życia jako ciężkiego i ponurego,
  5. wzrastająca ilość negatywnych interakcji z innymi osobami,
  6. poirytowanie, negacja, drażliwość, brak cierpliwości w domu,
  7. częste choroby bez rozpoznawalnych przyczyn,
  8. myśli o odejściu, porzuceniu pracy i utrata nadziei na zmianę.


Trzy fazy wypalenia zawodowego (wg Christiny Maslach):

  1. wyczerpania emocjonalnego – faza ta charakteryzuje się subiektywnym poczuciem nadmiernego zmęczenia i wyczerpania zasobów. Osoby doświadczające tej fazy mówią o poczuciu wyeksploatowania zawodowego, zgłaszają brak możliwości regeneracji swej energii i sił witalnych. W fazie tej może występować także stawianie sobie nierealistycznych wymagań wobec własnych zmniejszających się możliwości.
  2. depersonalizacji i cynizmu – w tej fazie osoba doświadczająca syndromu wypalenia zawodowego staje się zdystansowana wobec współpracowników, pacjentów, klientów, obniżony jest poziom wrażliwości wobec potrzeb i oczekiwań innych osób. W fazie tej charakterystyczne jest rozluźnienie więzi emocjonalnej ze współpracownikami. Pojawiają się zachowania z pogranicza agresji: mogą być to złośliwe, ironiczne bądź cyniczne komentarze, zachowania, postawy.
  3. braku poczucia osobistych osiągnięć i kompetencji – w tej fazie odczuwany jest bezsens wykonywanej pracy. Osoba zaczyna siebie postrzegać w czarnych barwach. Negatywnie wartościuje swe kompetencje zawodowe. Doświadcza obniżonego poczucia dokonań osobistych, negatywnie ocenia własną pracę i jej efekty , ma poczucie narastającego braku kontroli nad czynnościami, zadaniami i sprawami zawodowymi.

Wg psychologów z APA (wg Bilskiej) występuje pięć etapów, faz procesu wypalenia zawodowego:

  1. Zauroczenie pracą – satysfakcja z osiągnięć zawodowych, pełnia energii, optymizmu, entuzjazmu – miesiąc miodowy.
  2. Przebudzenie – działanie dwóch sił w przeciwnych kierunkach: stworzony idealistyczny obraz versus rzeczywistość zawodowa. Osoba pracując coraz więcej dostrzega opisany wyżej konflikt (idealistyczna ocena pracy jest nierealistyczna!).
  3. Determinacja, wysiłek i samozaparcie zawodowe – w tym okresie osoba wkłada w pracę coraz więcej wysiłku. Narasta liczba konfliktów w relacjach społecznych, zawodowych, z pacjentami, klientami.
  4. Wypalenie pełnoobjawowe – z towarzyszącym poczuciem samotności, pustki, chęci wydobycia się z matni. Częste są na tym etapie myśli ucieczkowe, o zmianie pracy, pojawiają się stany obniżonego nastroju, zwątpienia. Organizm odmawia współpracy: występuje pełne wyczerpanie fizyczne i psychiczne (objawy psychosomatyczne).
  5. Odradzanie się – w tym okresie dochodzi do odbudowywania się sił psychicznych i fizycznych organizmu. Jest to możliwe po podjęciu działań w tym zakresie. Używa się takich terminów jak: „rekonwalescencja”, „leczenie ran”, „odbudowa”, „zmiana sposobu patrzenia”, „przewartościowanie” postaw i funkcjonowania z faz 1-4.

Do powyższych faz dodałbym jeszcze jedną – szóstą, istotną z punktu widzenia wprowadzania i trwałości zmian:

ZAPOBIEGANIE nawrotom wypalenia zawodowego czyli nabycie nowych kompetencji, umiejętności, odbudowa takich zasobów i potencjału, które mogą ustrzec mnie przed nawrotem.


Praca wielu z nas wypełnia znaczną część życia. Jeżeli życie ma być satysfakcjonujące i zadowalające, to co możesz zrobić, by zmienić aktualny stan ciesząc się zarówno pracą jak i życiem?

Odpowiedzią na wypalenie zawodowe może być koncepcja zarządzania czasem „Work–life balance” („równowaga praca-życie prywatne”) stworzona przez Abigail Gregory i Susan Milner. Koncepcja ta stawia sobie za cel zrównoważenie funkcjonowania w różnych sferach: pomiędzy „pracą” (kariera, rozwój i ambicja) a życiem prywatnym (hobby, pasje, zdrowie, rozrywka, rodzina, duchowość).

Jeśli zauważacie u siebie występowanie sygnałów wypalenia zawodowego – zachęcam do spotkania i rozmowy.

Kontynuując przeglądanie strony, wyrażasz zgodę na używanie przez nas plików cookies. Więcej informacji

Aby zapewnić Tobie najwyższy poziom realizacji usługi, opcje ciasteczek na tej stronie są ustawione na "zezwalaj na pliki cookies". Kontynuując przeglądanie strony bez zmiany ustawień lub klikając przycisk "Akceptuję" zgadzasz się na ich wykorzystanie. Ciasteczek używamy wyłącznie do celów statystycznych.

Zamknij